اگر بخواهیم  فقط سه کتاب طراز اول در ادبیات عرفانی به زبان فارسی را نام ببریم بیگمان آن سه عبارتند از:دیوان حافظ و مثنوی معنوی (مولوی) و مختارنامۀ عطار نیشابوری میباشد.

روح عطار در مختارنامه اوج میگیرد و در آسمانها سیر میکند.مختارنامه حاصل تجربیات روحی بسیار لطیف و حساس میباشد.در مختارنامه چنان رباعیات عمیق و پرمعنائی دربارۀ توحید خداوند باریتعالی و نیز راجع به مرگ و معاد و سایر موضوعات زندگی انسان مطرح میشود که انسان حیران می ماند و بی اختیار زبان به تحسین گویندۀ این اشعار  میگشاید.بیگمان مختارنامه یکی از بهترین گنجینه های ادبیات و عرفان پارسی و بلکه همۀ جهان میباشد و دریغ و صد دریغ که در بین ما ایرانیان غریب است.رباعیات عطار در مختارنامه که بالغ بر دوهزار رباعی میباشد از جنبه زیبائی معنوی و لفظی چیزی از رباعیات خیام کمتر ندارد و بلکه بالاتر است.امید است با مطالعه این کتاب روح و روان خود را تسکین داده و ناپایداری دنیا را بیشتر دریابیم.

عطار » مختارنامه » باب هفدهم: در بیان خاصیت خموشی گزیدن

ذوق شکر از چشیدن آمد حاصل

بحثی که نه از شنیدن آمد حاصل

آنرا که به جانان سر موئی پیوست

جاوید زبان بریدن آمد حاصل

فرّخ دل آن که مُرد حیران و نگفت

صد واقعه داشت، کرد پنهان و نگفت

دردِ تو نگاه داشت در جان و نگفت

اندوه تو کرد ورد پایان و نگفت

خود را به طریق چاره میباید کرد

وز خلق جهان کناره میباید کرد

هم دل پر خون خموش میباید بود

هم لب بر هم نظاره میباید کرد

امروز دلی سخن نیوش اولیتر

در ماتم خود سیاه پوش اولیتر

چون هم نفس و همدم و همدرد نماند

دوران خموشیست خموش اولیتر

ای دل چو شراب معرفت کردی نوش

لب بر هم نه سِرِّ الاهی مفروش

در هر سخنی چو چشمهٔ کوه مجوش

دریا گردی گر بنشینی خاموش

تا چند زنی ای دلِ برخاسته جوش

در پردهٔ خون نشین و خونی مینوش

بگشای نظر ببین که یک یک ذرّه

چون میگریند و جمله بنشسته خموش

تا چشم ز دیدارِ جهان در بستیم

وز بهرِ گریختن میان دربستیم

خوردیم غمِ عشق و فغان دربستیم

چون اهل ندیدیم زبان دربستیم

ای دل شب و روز چند جوشی، بنشین

تا چند چخی و چند کوشی، بنشین

چون راز تو در گفت نخواهد آمد

در قعر دلت بِهّ ار بپوشی، بنشین

تا کی زنی ای دل خسته جوش

در پردهٔ خود نشین و خونی مفروش

بگشای نظر ببین که یک یک ذرّه

خون میگریند جمله بنشسته خموش

ای دل به سخن مگرد در خون پس ازین

از نطق مرو ز خویش بیرون پس ازین

عمریست که تا زبانی از سر تا پای

وقتست که گوش گردی اکنون پس ازین

گر بحرنهای، ز جوش بنشین آخر

بی مشغله و خروش بنشین آخر

گر نام و نشان خویش گویی برگو

ور وقت آمد خوشی بنشین آخر

گر نام ونشان من توانستی بود

کس را غم جان من توانستی بود

ای کاش که اسرار دل پر خونم

مسمار زبان من توانستی بود

چون لوح دل از دو کون بستردم من

دو کون به زیر پای بسپردم من

ای بس سخنی را که سرم کردی گوی

آمد به گلویم و فرو بردم من

در فقر، سیاه پوشیم اولیتر

صافی دل و دُرد نوشیم اولیتر

چون صبح دمی اگر برآرم از جان

رسواگردم خموشیم اولیتر

در عشق تو از بس که خروش آوردیم

دریای سپهر را به جوش آوردیم

چون با تو خروش و جوش ما درنگرفت

رفتیم و دل و زبان خموش آوردیم

هر چند که نیست هیچ از حق خالی

سر در کش و دم مزن چرا مینالی

کان را که فرو شود به گنجی پایی

سر بر سرِ آن گنج بُرَندش حالی

چون برفکنند از همه چیزی سرپوش

چون دیگ درآید همه عالم در جوش

چون مینتوان کرد به انگشت نشان

انگشت به لب باز همی دار خموش

دل در پی راز عشق، پویان میدار

جان میکن و راز عشق، در جان میدار

سِرّی که سر اندر سرِ آن باختهای

چون پیدا شد ز خویش پنهان میدار

در عالم توحید به کس هیچ مگوی

در سینه نگه دار نفس هیچ مگوی

اینجاست کسی کسی که هر کانجا شد

هیچ است همه از همه پس هیچ مگوی

تا برجایی بجای میباش و خموش!

سر می نه و خاک پای میباش و خموش!

چیزی چه نمایی که ندانی هرگز

نظّارگی خدای میباش و خموش!

هر چند ترا محرم اسراری نیست

صبری میکن که عمر بسیاری نیست

گر همدم مائی و ترا یاری نیست

دم درکش و با هیچ کست کاری نیست

تا کی به سخن زبان خروشان داری

خود را به صفت چو باده نوشان داری

از خلق جهان تا به ابد روی بپوش

گر تو سر و پروای خموشان داری

تا چند زنی منادی، ای سر که فروش!

بیزحمت لب شراب تحقیق بنوش

تا چند زنی ای زن برخاسته جوش

در ماتم این حدیث بنشین و خموش!

گر خواهی تو که وقت خود داری گوش

دم در کشی و به خویش بازآری هوش

گر هر دو جهان چو بحر آید در جوش

تو یافه مگو ز دور بنشین و خموش!

اجزای تو جمله گوش میباید و بس

جان تو سخن نیوش میباید و بس

گفتی تو که: «مرد راه چون میباید»

نظّارگی و خموش میباید و بس

آن به که نفس ز کارِ عالم نزنی

وز دست زمانه دست بر هم نزنی

هم غصّهٔ روزگار و هم قصّهٔ خویش

مردانه فرو میخوری و دم نزنی

مطالب مرتبط(جهت دسترسی کلیک نمائید)

گلچین کتاب مختارنامه عطار نیشابوری(رباعیات عطار) بقیه کتاب در این موضوع میباشد)

مرگ و معاد در قرآن و روایات و اشعار و گفتار بزرگان جهان (کتب و مقالات )رباعیات خیام،عطار،مولوی،...

احادیث جامع ائمه معصومین

 کتاب جامع در غیبت امام عصر و امامت

جامعترین مرجع سخنان بزرگان جهان

 آرشیو موضوعی مطالب وبلاگ (گلچین اشعار و سخنان