اگر بخواهیم  فقط سه کتاب طراز اول در ادبیات عرفانی به زبان فارسی را نام ببریم بیگمان آن سه عبارتند از:دیوان حافظ و مثنوی معنوی (مولوی) و مختارنامۀ عطار نیشابوری میباشد.

روح عطار در مختارنامه اوج میگیرد و در آسمانها سیر میکند.مختارنامه حاصل تجربیات روحی بسیار لطیف و حساس میباشد.در مختارنامه چنان رباعیات عمیق و پرمعنائی دربارۀ توحید خداوند باریتعالی و نیز راجع به مرگ و معاد و سایر موضوعات زندگی انسان مطرح میشود که انسان حیران می ماند و بی اختیار زبان به تحسین گویندۀ این اشعار  میگشاید.بیگمان مختارنامه یکی از بهترین گنجینه های ادبیات و عرفان پارسی و بلکه همۀ جهان میباشد و دریغ و صد دریغ که در بین ما ایرانیان غریب است.رباعیات عطار در مختارنامه که بالغ بر دوهزار رباعی میباشد از جنبه زیبائی معنوی و لفظی چیزی از رباعیات خیام کمتر ندارد و بلکه بالاتر است.امید است با مطالعه این کتاب روح و روان خود را تسکین داده و ناپایداری دنیا را بیشتر دریابیم.

عطار » مختارنامه » باب بیست و سوم: در خوف عاقبت و سیری نمودن از عمر

چون نشنودی ز یک مسافر که چه بود

کی بشناسی اول و آخر که چه بود

هرحکم که کردهاند، در اول کار،

آگاه شوی در دم آخر که چه بود

چندان که ز مرگ میبگویم دل را

تنبیه نمیاوفتد این غافل را

مشکل سفری است ای دل غافل در پیش

چه ساختهای این سفر مشکل را

آن کس که تمام متّقی خواهد بود

ایمن بدنش احمقی خواهد بود

جز در دم واپسین نگردد روشن

تا خواجه سعید یا شقی خواهد بود

چون خواهد بود در کمین افتادن

بر خاستنت زیرترین افتادن

انصاف بده دلا که کاری است عظیم

در ششدرهٔ روی زمین افتادن

زان میترسم که در بلام اندازند

همچون گویی بی سر و پام اندازند

روزی صد ره بمیرم از هیبت آنک

تا بعد از مرگ در کجام اندازند

تن کیست که سرنگون همی باید کرد

دل چیست که غرق خون همی باید کرد

این دم به زمین فرو شدم بس عاجز

تا سر ز کجا برون همی باید کرد

گفتم شب و روز از پی این کار شوم

تا بوک دمی محرم اسرار شوم

زان میترسم که چون بر افتد پرده

من در پس پرده ناپدیدار شوم

چون نیست طریقی که به مقصود رسم

آن به که به نابودن خود زود رسم

چون هر روزی به زندگی میمیرم

گر مرگ در آیدم به بهبود رسم

تا کی باشم گرد جهان در تک و تاز

سیر آمدم از جهان و از آز و نیاز

مرگی که مرا رهاند از عمر دراز

حقا که به آرزوش میجویم باز

جان رفت و ندید محرمی در همه عمر

دل خست و نیافت مرهمی در همه عمر

بِلْ تا بسر آید دم بیفایده زانک

دلشاد نبودهام دمی در همه عمر

چون نیست سری این غم بیپایان را

وقت است که فرش درنوردم جان را

ای جانِ به لب آمده ازتن بگسل

انگار ندیدی منِ سرگردان را

آن مرغ که بود از می معنی مست

پرّید و دل اندر کرم مولی بست

گیرم که نداد دولت عقبی دست

آخر ز خیال رهزن دنیی رست

از واقعهٔ روز پسین میترسم

وز حادثهٔ زیر زمین میترسم

گویند مرا کز چه سبب میترسی

از مرگ گلوگیر چنین میترسم

افسوس که بی فایده فرسوده شدیم

وز آسِ سپهرِ سرنگون سوده شدیم

دردا و ندامتا که تا چشم زدیم

نابوده دمی بکام، نابوده شدیم

جان را خطرِ روزِ پسین بایددید

دل را غمِ عقلِ‌ پیش بین باید دید

دیدیم ز عالم آنچه دیدیم وشدیم

تا خود چه ز عالم آفرین باید دید

رفتیم و نبود هیچ کس محرم ما

غم بود که بود روز و شب همدم ما

سبحان اللّه! به هرزه این عمرِ عزیز

امد بسر و بسر نیامد غم ما

چون رفتن جان پاک آمد در پیش

تن را سبب هلاک آمد در پیش

تا عمر در آبِ دیده و آتشِ دل

چون باد گذشت و خاک آمد در پیش

چون لایق گنج نیست ویرانهٔ عمر

می نتوان شد مقیم هم خانهٔ عمر

وقت است که درخواب شوم، بو که شوم!

زیرا که به آخر آمد افسانهٔ عمر

رفتم که بنای عمر نامحکم بود

وین تیره سرای، سخت نامحرم بود

پندار که سوزنی ز عیسی گم گشت

و انگار که ارزنی ز دنیا کم بود

افسوس که ناچار بمی باید مرد

در محنت و تیمار بمی باید مرد

چون دانستم که چون همی باید زیست

دل پر حسرت زار بمی باید مرد

هان ای دل خسته کاروان میگذرد

بیدار شو آخر که جهان میگذرد

آن شد که دمی در همه عمرت خوش بود

باقی همه بر امید آن میگذرد

عمری که گذشت زود انگار نبود

وز عمر زیان و سود انگار نبود

چون آخر عمر اول افسانه است

کو عمر که هرچه بود انگار نبود

بنیاد جهان غرور و سوداست همه

پنهان نتوان کرد که پیداست همه

چه رنج بری که حاصل عمر در آن

تا چشم کنی باز دریغاست همه

مطالب مرتبط(جهت دسترسی کلیک نمائید)

گلچین کتاب مختارنامه عطار نیشابوری(رباعیات عطار) بقیه کتاب در این موضوع میباشد)

مرگ و معاد در قرآن و روایات و اشعار و گفتار بزرگان جهان (کتب و مقالات )رباعیات خیام،عطار،مولوی،...

احادیث جامع ائمه معصومین

 کتاب جامع در غیبت امام عصر و امامت

جامعترین مرجع سخنان بزرگان جهان

 آرشیو موضوعی مطالب وبلاگ (گلچین اشعار و سخنان