اگر بخواهیم  فقط سه کتاب طراز اول در ادبیات عرفانی به زبان فارسی را نام ببریم بیگمان آن سه عبارتند از:دیوان حافظ و مثنوی معنوی (مولوی) و مختارنامۀ عطار نیشابوری میباشد.

روح عطار در مختارنامه اوج میگیرد و در آسمانها سیر میکند.مختارنامه حاصل تجربیات روحی بسیار لطیف و حساس میباشد.در مختارنامه چنان رباعیات عمیق و پرمعنائی دربارۀ توحید خداوند باریتعالی و نیز راجع به مرگ و معاد و سایر موضوعات زندگی انسان مطرح میشود که انسان حیران می ماند و بی اختیار زبان به تحسین گویندۀ این اشعار  میگشاید.بیگمان مختارنامه یکی از بهترین گنجینه های ادبیات و عرفان پارسی و بلکه همۀ جهان میباشد و دریغ و صد دریغ که در بین ما ایرانیان غریب است.رباعیات عطار در مختارنامه که بالغ بر دوهزار رباعی میباشد از جنبه زیبائی معنوی و لفظی چیزی از رباعیات خیام کمتر ندارد و بلکه بالاتر است.امید است با مطالعه این کتاب روح و روان خود را تسکین داده و ناپایداری دنیا را بیشتر دریابیم.

عطار » مختارنامه » باب پانجدهم: در نیازمندی به ملاقات همدمی محرم

دل خون شد و کس محرم این راز نیافت

در روی زمین هم نفسی باز نیافت

پر درد به خاک رفت و در عالم خاک

هم صحبت و هم درد و هم آواز نیافت

دل را همه عمر محرمی دست نداد

دلخسته برفت و مرهمی دست نداد

من در همه عمر همدمی میجستم

عمرم شد و همدمی دمی دست نداد

سرمایهٔ عالم درمی بیش نبود

سر دفترِ هستی عدمی بیش نبود

با همنفسی گر نفسی دستم داد

زان نیز چه گویم که دمی بیش نبود

دردا که درین سوز و گدازم کس نیست

همراه، درین راه درازم کس نیست

در قعرِ دلم جواهر راز بسی است

اما چه کنم محرم راز کس نیست

کو مستمعی تا سخنش برگویم

واحوالِ دلِ ممتحنش برگویم

بیخویشتنی ندیدهام در همه عمر

تا واقعهٔ خویشتنش برگویم

این سوز که خاست با که بتوانم گفت

وین واقعه راست با که بتوانم گفت

این دم که مراست با که بتوانم زد

وین غم که مراست با که بتوانم گفت

چشم من دلخسته به هر انجمنی

چون خویشتنی ندید بیخویشتنی

چون همنفسی نیافتم در همه عمر

در غصّه بسوختم دریغا چو منی

چندانکه به درد عشق میپویم من

در دردم و دردِ عشق میجویم من

کو سوختهای که جان او میسوزد

تا بو که بداند که چه میگویم من

آنکس که غمِ کهنه و نو میداند

حالِ منِ سرگشته نکو میداند

دردِ من و عجزِ من و حیرانی من

گو هیچ کسی مدان چو او میداند

کی باشد و کی که من مانم و او

وین قصّه که کس نخواند من خوانم و او

آن روز که جانِ من برآید از تن

او داند و من دانم و من دانم و او

آنکس که نه غم خوارگیم خواهد کرد

دیوانهٔ یکبارگیم خواهد کرد

کس نیست به بیچارگی من امروز

که چارهٔ بیچارگیم خواهد کرد

در پای بلا فتادهام، چتوان کرد

سر رشته ز دست دادهام، چتوان کرد

زان روز که زادهام ز مادر بیکس

در گشته به خون بزادهام، چتوان کرد

دردا که ز درد ناکسی میمیرم

در مشغلهٔ مهوّسی میمیرم

هر روز هزار گنج مییابم باز

اما به هزار مفلسی میمیرم

پیوسته زبون روزگار آمدهام

سرگشتهٔ چرخ بیقرار آمدهام

چون نامدهام به هیچ کاری هرگز

سبحان اللّه! پس به چه کار آمدهام

یک دم دل محنت کشم آسوده نشد

تا خون دلم ز دیده پالوده نشد

سودای جهان، که هر زمان بیشترست،

ای بس که بپیمودم و پیموده نشد

ای آن که بکلّی دل و جان داده نهای

در ره، چو قلم، به فرق استاده نهای

چندان که ملامتم کنی باکی نیست

تو معذوری که کار افتاده نهای

هر دل که نه در زمانه روز افزون شد

نتوان گفتن که حال آن دل چون شد

بس عقل، که بی پرورش دایهٔ فکر

طفل آمد و طفل از جهان بیرون شد

هر انجمنی، در انجمن ماندهاند

دایم تو و من در تو و من ماندهاند

ذرّات زمین وآسمان در شب و روز

در جلوه گری خویشتن ماندهاند

قومی که زمین به یک زمان بگرفتند

دل سوختگان را رگ جان بگرفتند

مردان جهان به گوشهای زان رفتند

کامروز مخنثان جهان بگرفتند

با قوّت پیل، مور میباید بود

با ملک دو کون،عور میباید بود

وین طرفه نگر که حدّ هر آدمی یی

میباید دید و کور میباید بود

با اهل، توان قصد معانی کردن

با نااهلان، خود چه توانی کردن

آهنگ عذاب جاودانی کردن

با نااهلیست زندگانی کردن

من، توبهٔ عامی، به گناهی نخرم

صد باغ چو خلدش، به گیاهی نخرم

این ردّ و قبول خلق و این رسم و رسوم

تاجان دارم، به برگ کاهی نخرم

هرکو سخنی شنود، یکبار، از من

بنشست به صد هزار تیمار از من

کو مستمعی که بشنود یک ساعت

صد درد دلم بزاری زار از من

مطالب مرتبط(جهت دسترسی کلیک نمائید)

گلچین کتاب مختارنامه عطار نیشابوری(رباعیات عطار) بقیه کتاب در این موضوع میباشد)

مرگ و معاد در قرآن و روایات و اشعار و گفتار بزرگان جهان (کتب و مقالات )رباعیات خیام،عطار،مولوی،...

احادیث جامع ائمه معصومین

 کتاب جامع در غیبت امام عصر و امامت

جامعترین مرجع سخنان بزرگان جهان

 آرشیو موضوعی مطالب وبلاگ (گلچین اشعار و سخنان